Һуңлап килгән аҡыл

Ғәлимә хатты уҡып бөтөрә алманы, күҙ йәштәренә быуылды. 22 йәшлек үгәй ҡыҙы Юлиәнең һәр һүҙе нәфрәт, асыу менән һуғарылған. Һуңғы ун йылда килгәне һайын ҡунаҡ итеп, һуңғы аҡсаһын түгеп булһа ла кейем-һалым алып биреп, сумка-сумка күстәнәстәр биреп оҙатҡан бала, шулай итеп, уға рәхмәт һүҙҙәрен еткерҙе. Хәйер, үҙе ғәйепле. Ауылда әсәһен белгән һәр кем уға баштан уҡ кәңәш бирҙе бит: “Алты йыл килен булып йәшәне, алтмыш йылдай ҡан ҡаҡшатты ул бисә. Әлдә ирең Әхмәт юл фажиғәһенә осрап, түшәккә ятты. Юғиһә ғүмере буйы ошо ауылдан китмәй ятыр ине. Килтермә балаһын, яҡшынан яман тыуғанын ишеткән бар, әммә ямандан бер ваҡытта ла яҡшы тыумай. Һеҙҙе йәшәтмәйәсәк ул!”

Сабыр холҡо, күндәмлеге менән дан алған Ғәлимә генә уларҙы тыңламаны: “Үҙ атаһына килмәй кемгә килһен. Әхмәт тә аҡылһыҙ түгел, изгелектәремде иҫләһә, балаһы һүҙенә төшмәҫ”, – тип кенә ҡуйҙы. Юлиәнең ҡылыҡтарын бер ваҡытта ла кешегә сығып һөйләмәне, хатта ире лә күп ваҡытта белмәй ҡала ине. Яңы күлдәктәрен алып китһенме, көшөлөгөнән аҡса урлаһынмы, бешеп ултырған ашына тоҙ өҫтәһенме, йыуған иҙәнендә аяҡ кейеме менән йөрөһөнме – үгәй әсә өндәшмәне. Ҡурҡыуҙан йә үҙен уның алдында ғәйепле тойоуҙан түгел. Аңлай ине: ҡыҙ юрамал ҡылана. Әгәр бер генә һүҙ әйтһә, ул шау-шыу ҡуптарып, бөтә ауылға, үгәй әсәй мине һыйҙырмай, тип данын таратырға ниәтләй. Ғәлимәнең өндәшмәүе, киреһенсә, ярҙам итергә тырышыуы уның зитына тейә, асыуын ҡабарта икәнен дә һиҙҙе. Йәштән яһил ҡыҙ үгәй әсәһе иҙән йыуған, ашарға бешергән, баҡса утаған саҡтарҙа ла ярҙам итергә уйламаны. Киреһенсә, тап шул мәлдәрҙә мәңге уҡымаған китаптарын ҡосаҡлап, диванға ауыр ине.

Һуңғы йылдарҙа, ҡыҙ киске уйындарға йөрөй башлағас, Юлиә тағы ла нығыраҡ шашты. Таңға тиклем йөрөп, ҡапҡа төбөндә егеттәр менән көлөшөп тороуына күршеләр ҙә зарланды. Эсергә яратыуы, тәмәке тартыуы хаҡында ла һөйләүселәр булды. Ғәлимә Хоҙайға бер үтенес менән ялбарҙы: “Бер үк ошо ауылға, Ташлыға ғына кейәүгә сыға күрмәһен!” Был осраҡта Әхмәт менән аралары тамам боҙоласаҡ. Ул да бит тимерҙән яһалмаған, сабырлыҡ сиктәре бар. Бынан 25 йыл элек, бер-бер артлы ауыр операциялар үткәреүе һаман да үҙен һиҙҙертә, әҙ генә өшөһә, һөйәктәре һыҙлай башлай, көйөнһә, ҡан баҫымы күтәрелә. Наркоздар ҙа эҙһеҙ үтмәне, 60-ҡа ла етмәгән ирҙең сәсе салланған, йөҙөн йыйырсыҡтар баҫа башланы. Бер аҙ аҡһап йөрөүен иҫәпкә алһаң, белмәгән кеше уға 70 йәште лә биреп ҡуя.

21 йыл элек, юл фажиғәһенә тарыған ике ирҙе дауаханаға килтергәс, күрше палатала ятҡан Ғәлимә хәл белешергә инеп сыҡты. Шул саҡта әллә ниңә баштан аяҡ тигәндәй гипсҡа уралып ятҡан Әхмәткә күңеле тартылды ла ҡуйҙы. Яратыу булмағандыр ул, йәлләгәндер. Етмәһә, ҡатыны килеп, көн аша тиерлек тауыш ҡуптара, ауырыуҙарҙы аптыратып, сеңләп илай. “Совхоз эше тип ятаһың, инвалид булып. Ә директор эш хаҡыңды ла бирҙертмәне, ана! Имеш, һине дауаланырға ебәрә. Ә мин бала менән нисек йәшәргә тейеш? Үл, исмаһам, пенсия сығыр!”– тип ҡысҡыра башлағас, уны дауахананан ҡыуып сығарҙылар һәм башҡа индерергә рөхсәт булманы. Килмәгәндер ҙә, сөнки иренең ғүмерлеккә ғәрип булып ҡаласағын белгәс, тыуған яғына ҡайтып киткән, тинеләр.