Бөтә яңылыҡтар
Йәмғиәт
6 Февраль 2019, 04:00

ҺИН ХАЛЫҠТЫҢ АТАҺЫҺЫҢ,ҺИН ХАЛЫҠТЫҢ УЛЫҺЫҢ

7 февралдә Башҡортостандың тәүге Президенты Мортаза Ғөбәйҙулла улы Рәхимовҡа 85 йәш тула

7 февралдә Башҡортостандың тәүге Президенты Мортаза Ғөбәйҙулла улы Рәхимовҡа 85 йәш тула


Кем һуң күргән хаҡ баһаны
Үткән саҡта ғүмер юлынан?

Һүҙемде республиканың рухи тормошон шаулатҡан “Йөрәк һүҙе”ндә 2-се урын яулаған Учалы егете Фәнил Бүләковтың Мортаза Рәхимовҡа арналған шиғри юлда-рынан башлайым әле. Оло сәхнәнән 4-се класта уҡыусы ҡыҙының һорауына ул былай тип яуап биргәйне:

Ил ағаһы исемен дә
Әйтеү беҙгә тыйылды.
Ҡол булдыҡмы, ҡурҡаҡмы беҙ

– Өндәребеҙ тығылды.
Ил ағаһы һигеҙ йылға
Тере килеш күмелде,
Ошо ауыр хыянат гел
Ҡырып тора күңелде...

Бөтәбеҙҙе лә борсоған, бөтәбеҙҙең дә күңелдәребеҙҙе тырнап торған әсе дөрөҫлөктө меңәрләгән тамашасы ал-дында һис ҡурҡмайынса сатнатып әйтеп биргәйне талантлы йәш шағир. Башҡорт дәүләт опера һәм балет театрының ҙур залы дәррәү алҡыштарға күмелде. Халҡыбыҙҙың йөрәген нисәмә йылдар борсоған әрнеү-үкенестәрҙең осмото ғына булһа ла бер аҙ баҫылғандай булды шул саҡ.


Ысынлап та, күп йылдарға ил ағаһының исемен әйтеү тыйылды. Уның алсаҡ йөҙөн бер күреүгә, танһыҡ тауышын бер ишетеүгә теләк көслө булһа ла, телевизор экрандары, радио тулҡындары көсһөҙ ине.

Яратҡан Президентыбыҙҙы онотторорға тырыштылар...

Хәйер, ниңә аптырарға, үткән тарихыбыҙға күҙ һалһаҡ, ошондай тыйыу, эҙәрлекләүҙәр әленән-әле ҡабатланып торған. Муса Морта-зин, Зәки Вәлиди кеүек данлы шәхестәребеҙ менән шулай булманымы ни?!

Ошо рәүешле кәмһетелеүҙәргә дусар булған халыҡ шағиры Рәми Ғарипов та бит был турала:

Кем һуң күргән хаҡ баһаны
Үткән саҡта ғүмер юлынан?
Йәшен балҡый тәүҙә,
Күк күкрәүе
Ишетелә бары һуңынан... тип яҙып ҡалдырған.


Ә ғәҙеллек барыбер тантана итте! Ниһайәт, Радий Фәрит улы Хәбиров Башҡортостан башлығы вазифаһын башҡарыусы итеп тәғәйенләнгәс, беренсе Президентыбыҙҙың нурлы йөҙөн күреү бәхетенә ирештек. Халыҡ иркен тын алды.


Эйе, күренекле шәхестәребеҙҙең, бигерәк тә халыҡ етәкселәренең эшләгән эштәренә барыбер ҡасан да булһа ғәҙел баһа бирелә. Ә Башҡортостан халҡы Мортаза Ғөбәйҙулла улын бер ваҡытта ла онотманы, һағынды, бер күреүгә тилмерҙе.



Халыҡ алдында яуаплылыҡ уның иңенә төштө

Нимә генә тимә, Башҡортостан, уның күп милләтле халҡы алдында Мортаза Рәхимовтың хеҙмәте баһалап бөткөһөҙ.

Үткән быуаттарҙа ер һәм ирек өсөн көрәшкән ир-азаматтарыбыҙҙың халыҡ алдында яуаплылығы беҙҙең дәүерҙә нәҡ Башҡортостандың тәүге Президенты Мортаза Ғөбәйҙулла улы иңенә төштө.

Үткән быуаттың 90-сы йылда-ры бик ауыр, буталсыҡ заман ине. Барығыҙ ҙа иҫләйһегеҙҙер, эшһеҙлек, аҡсаһыҙлыҡ, магазин кәштәләренең буш сағы. Бер һүҙ менән әйткәндә, көрсөк осоро. Нәҡ ошо ҡатмарлы ваҡытта Мортаза Рәхимов ил яҙмышын иңенә алды һәм халҡыбыҙҙы яңы юлдан алып китте. Болғаныш ваҡытта булғанды һаҡлап алып ҡалыу, булмағанды булдырыу һәр кемдең ҡулынан килмәй. Кешеләрҙең тормошон яҡшыртыу, йәшәү кимәлен күтәреү Мортаза Ғөбәйҙулла улының төп маҡсатына әйләнде. “Ил эше – оло эш”- ти халҡыбыҙ мәҡәле. Һынылыш йылдарында Мортаза Ғөбәйҙулла улы Рәхимов бөтә яуаплылыҡты үҙ өҫтөнә алырға ҡурҡманы, дөрөҫ аҙымдар яһаны, иң кәрәкле һүҙҙәрҙе ваҡытында әйтте. Һөҙөмтәлә республика Рәсәй Федерацияһы төбәктәренең иң көслө тәүге тиҫтәһендә ат-ланы.

Мортаза Рәхимов идара иткән 20 йыл эсендә халҡыбыҙҙың тормош сифаты яҡшы яҡҡа үҙгәрҙе, ҡала һәм райондарҙың йөҙө матурланды, юлдар төҙөлдө, яңы-яңы күркәм йорттар ҡалҡып сыҡты. Ошо ваҡыт эсендә ил етәксеһе бихисап аҡыллы ҡарарҙар ҡабул итте. Нәҡ ошо осорҙа башҡорт теленә дәүләт теле статусы бирелде, башҡорттарҙың Бөтә донъя ҡоролтайы барлыҡҡа килде, респу-блика күләмендә Шәжәрә байрамдары, “Салауат йыйыны” үткәрелә башланы. Яңы уҡыу йорттары, милли гимназиялар, бала-лар баҡсалары үҙ ишектәрен асты. Дауаха-на, шифаханалар, яңы мәҙәниәт һарайҙары – былар барыһы ла Мортаза Рәхимов ил етәксеһе булған осорҙа тыуған шатлыҡлы күренештәр. Нәҡ ошо осорҙа Сибайҙа “Сул-пан” балалар театры асылды, баш ҡалалан ситтә ятҡан Сибай, Учалы, Нефтекама, Стәрлетамаҡ ҡалаларында Башҡорт дәүләт филармонияһының филиалдары барлыҡҡа килде, “Башҡортостан” киностудияһы төҙөлдө. Ҡабатланмаҫ архитектура биҙәге – “Конгресс холл” комплексының асылыуы баш ҡала халҡына һәм уның ҡунаҡтарына оло бүләк булды. Ил башлығы етәкселегендә республикабыҙҙа байтаҡ эштәр Рәсәй тари-хында беренсе булып башланды. Мәҫәлән, 5 һәм унан да артыҡ бала тәрбиәләгән әсәләргә “Әсәлек даны” миҙалы булдырылды, 9 бала-лы ғаиләләргә “Газель” еңел машинаһы, “Үҙ йортом” дәүләт программаһы...


“Йәле, бер баҫайыҡ!”

Рәхимов осорона тиклем тәүлек әйләнәһенә “Юлдаш” радиоһы аша үҙебеҙҙең телдә яңғыраған көй-моңдарыбыҙһыҙ, теле-визор экрандары аша көнө-төнө күрһәтелгән милли тапшырыуҙарһыҙ нисек йәшәнек икән?! Һаналғандарҙан тыш, яңы спорт һарайҙары, күперҙәр, төпкөл ауылдарға ти-клем барып еткән газ селтәрҙәре, асфальт юлдар. Юлдар төҙөү тигәндән, совет быуы-ны кешеләре иҫләйҙер, Бөрйән тиһәләр, оло донъянан айырылған, барып етә алмаҫлыҡ ҡырағай тәбиғәтле бер төбәк күҙ алдына баҫа ине. Атайым менән әсәйемдең Бөрйән районының Байназар ауылына нисек туйға барып ҡайтҡандарын һөйләгәне иҫтә ҡалған. Халыҡ телендә кукурузник тип йөрөтөлгән АН-24 осҡосонда таулы-урманлы райондың түбәһе тигеҙ булған бер бейек тау башына барып төшөүҙәрен мауыҡтырғыс мажара итеп һөйләгәйне улар. Ә Мортаза Ғөбәйҙулла улы ошо төпкөл Бөрйән һәм баш ҡала араһын асфальт юл менән тоташтырҙы. Ә араның алыҫлығы?! Төптән уйлаһың, фиҙаҡәрлек бит! Рәхимов Бөрйәнде Өфө тиклем Өфө менән тоташтырҙы, унан һуң бына нисәмә йылдар инде район үҙәге Иҫке Собханғол менән “Шүлгәнташ” мәмерйәһе араһына асфальт түшәй алмай ҡаңғыралар. Уникаль тәбиғәт ҡомартҡыһын күрергә ашҡынған туристар эре таш түшәлгән саңлы юлдан йөрөргә мәжбүр. Яҡын киләсәктә уныһы ғына эшләнер әле, яңы етәксебеҙ ныҡлап эшкә тотондо бит. Эш башлауының тәүге көндәренән үк тәүге Президентыбыҙҙан юҡҡа ғына фатиха алмаған бит Радий Фәрит улы! Власҡа килеүенең тәүге көндәренән үк Мортаза Ғөбәйҙулла улы менән осрашы-уы, уны халыҡҡа алып сыҡҡаны өсөн Радий Хәбировҡа мең рәхмәттәребеҙҙе еткерәбеҙ. Кешелеклелектең оло өлгөһө булды был.

Үҙебеҙҙең Ишембай ҡалаһы һәм райо-ны өсөн дә Рәхимов осоро һынылышлы, алға китеү ваҡыты булды. Мәктәптәр яңыртылды, юлдар һалынды, ауылдарға газ инде. Ҡарайғанда әлеге көндә гөрләп эшләп торған социаль-мәҙәни үҙәк асылыу көнөн күптәр хәтерләйҙер. Икмәк-тоҙ тотоп башлыҡты көтәбеҙ. Килеп төшөү менән ихлас йылмайыуынан гүйә тирә-яҡ яҡтырып китте. Яратҡан етәксеһен халыҡ ихлас ҡаршыланы.

Ә Мортаза Ғөбәйҙулла улы мөһабәт кәүҙәһен яңғыраған музыкаға еңел генә көйләп, “йәле, бер баҫайыҡ!” тип ҡолас йәйеп бейергә төшөп китмәһенме?! “Ябайлыҡта – бөйөклөк” тиҙәр бит халыҡта.

Ошолай ҙа оло ихтирамға лайыҡ шәхес күп йылдарға бикләнеп, оноттороуға тырышыуға дусар ителһен әле!! Бөгөн килеп, үҙебеҙҙең көсһөҙлөктән күңел илай, ғәфү итһен беҙҙе Мортаза Ғөбәйҙулла улы.


Иң оло бүләк – халыҡ һөйөүе, халыҡ ихтирамы

7 февраль – ил ағаһы Мортаза Рәхимовтың оло юбилейы. Уға 85 йәш тула. Мөбәрәк юбилейы менән башҡорт тарихындағы тәүге Президентыбыҙҙы ихлас ҡотлайбыҙ. Бөгөнгө юбилярға иң оло бүләк – халыҡ һөйөүе, халыҡ ихтирамы. Йылдар үткән һайын уға халыҡ их-тирамы арта ғына. Башҡорт халҡының бөйөк улы Аҡмулла әйткәнсә:

Яҡшыны һүккән менән, аты 1 китмәҫ,
Яман һүҙҙең күңелдән даты 2 китмәҫ.
Саф алтынды нәжескә 3 буяу менән,
Нәжес китер, алтындың заты китмәҫ.

Бөгөн шөкөр итер ҡыуаныстарыбыҙ ҙа байтаҡ беҙҙең. Мортаза Ғөбәйҙулла улын республика күләмендә үткән сараларға саҡырып торалар. Күп йылдарға туҡталып торған Өфөләге “Әл-Рәхим” мәсете төҙөлөшөн дә ҡуҙғатып ебәрҙеләр. Ә күптән түгел Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы тәүге Президентыбыҙға почетлы (маҡтаулы) аҡһаҡал исеме бирҙе.

Бар Ишембай ҡалаһы һәм райо-ны исеменән Мортаза Ғөбәйҙулла улы Рәхимовты 85 йәшлек юбилейы менән ҡотлайбыҙ, уға ныҡлы һаулыҡ теләйбеҙ. Күп милләтле республикабыҙ халҡының иғтибарын һәм ихтирамын тойоп, оҙаҡ бәхетле ғүмер кисерергә яҙһын һеҙгә, хөрмәтле ир-уҙаманы.

Һеҙҙең менән халҡыбыҙ ғорурлана!



1 Аты - исеме;
2 Дат - тут;
3 Нәжес - бысраҡ.





Фото: интернет.




Читайте нас: