Бөтә яңылыҡтар
Аш-һыу
20 Апрель 2019, 02:00

Шәкәрҙән баш тартыу өсөн ун сәбәп

Бик күп аҙыҡ-түлектә шәкәр бар. Беҙ быға үҙебеҙ ҙә күптән күнеккәнбеҙ, был хәлдең сәләмәтлеккә ниндәй зыян килтереүе хаҡында уйлап та ҡарамайбыҙ. Шәкәр менән бергә организмға нимәләр инә һуң? Ниндәй зарары бар һуң татлы, шәрбәтле тәмлекәстәрҙең?

Бик күп аҙыҡ-түлектә шәкәр бар. Беҙ быға үҙебеҙ ҙә күптән күнеккәнбеҙ, был хәлдең сәләмәтлеккә ниндәй зыян килтереүе хаҡында уйлап та ҡарамайбыҙ. Шәкәр менән бергә организмға нимәләр инә һуң? Ниндәй зарары бар һуң татлы, шәрбәтле тәмлекәстәрҙең?


Кариес. Беҙ шоколад ашай­быҙ йәки һут эсәбеҙ икән, иң тәүҙә тештәребеҙ шәкәр менән бәйләнешкә инә. Ә шәкәр – кариестың башланыуына төп сәбәпсе. Тештәрҙә аҙыҡ ҡал­дыҡ­тарынан ҡатлам барлыҡҡа килә (уның бер миллиметрында 100-ҙән 500 миллионға тиклем бактерия тупланыуы ихтимал). Шәрбәтле ризыҡтар улар өсөн иң яҡшы аҙыҡ булып тора ла инде.


Организмдағы витамин­дарҙы юҡҡа сығара. Емеш-еләк һәм йәшелсә организмды бөтә тейешле микроэлементтар менән байыта. Таҙартыу үткән аҙыҡтар, мәҫәлән, шәкәр йәки юғары сортлы он, киреһенсә, организмдағы микроэле­мент­тарҙы һура һәм алмашҡа бер ни ҙә бирмәй.


Әүҙемлекте кәметә. Шәкәр­ҙең буш калориялары ҡанда глюкоза кимәлен арттыра, был саҡта организм ҡыҫҡа ғына ваҡыт арауығында ҙур күләмдәге энергияға эйә була, әммә ул кинәт кәмей. Табип­тарҙың раҫла­уынса, татлы допинг физик әүҙемлекте түбә­нәйтә.


Бәйлелек тыуҙыра. Уны файҙа­ланыуҙың организм­дағы физик һәм психологик процес­тарға кире йоғонто яһауы билдәле. Шәкәр тәмәке һәм алкоголь һымаҡ уҡ бер ниндәй ихтыяж күҙәтелмәгәндә лә кешелә торған һайын күберәк ашау теләген уята.


Күп сирҙәрҙең сәбәпсеһе лә ул. Байтаҡ сир-сор дөрөҫ туҡланмау арҡаһында башлана. Иң зарарлы аҙыҡтарҙың береһе – шәкәр, файҙалы мат­дәләрҙе организмдан сығарып, эшкә һәләтлелекте кәметә.


Һимереүгә килтереүе лә ихтимал. Организмда саманан тыш калорияның артыуы йәки матдәләр алмашыныуы боҙо­лоуы һөҙөмтәһендә кешенең тулыланыуы, хатта һимереүе ихтимал.


Сығымдарҙы арттыра. Кәнфит, шоколад һәм башҡа татлы ризыҡтар арзан тормай. Беҙ уларға йыл әйләнәһенә әллә күпме аҡса түгәбеҙ. Ә был аҡсаға күпме файҙалы емеш-еләк, төрлө аҙыҡ-түлек һатып алырға булыр ине.


Иммунитетты кәметә. Составында шәкәр булған ризыҡ яйлап организмдың хәлен, көсөн ала, иң кәрәкле витамин һәм микроэлементтарҙы юҡҡа сығара.


Психиканы боҙоуы ла бар. Шәкәрҙе күп ашаған кеше, ғәҙәттә, тиҙ ҡуҙғый, көйһөҙләнә, иғтибарһыҙға әүерелә, сөнки шәкәр наркотик һымаҡ тәьҫир итә, кешеләрҙе бәйлелеккә дусар итә.


Шәкәрҙең диабет сирен ҡуҙғытып, ҡатмарландырып ебәреүе лә ихтимал.

Динә АРЫҪЛАНОВА әҙерләне




Фото: интернет.




Читайте нас: